• ponadprzeciętny poziom umiejętności technicznych,

  • bogaty zasób otwartych nawyków taktycznych,

  • kompleksowe przygotowanie sprawnościowe i motoryczne,

  • wysoki poziom procesów decyzyjnych,

  • szeroko rozumianą szybkość działania,

  • wysoki poziom specjalizacji pozycyjnej uzupełnionej wszechstronnością działań,

  • wysoką motywację wewnętrzną,

  • silną psychikę.

Prognozując rozwój futbolu w następnych latach, wszystkie te elementy nadal będą miały decydujące znaczenie w aspekcie osiągania wysokich rezultatów sportowych. Niemniej jednak za kluczowe uznać można kompetencje decyzyjne, kognitywne i kreatywność zawodnika, zwane potocznie „inteligencją piłkarską”. Wszystkim tym elementom autorzy chcą nadać szczególną rangę w nowej formule programowości szkolenia.

Zawodnik powinien być:

  • kreatywny

  • świadomy

  • dobrze przygotowany technicznie, taktycznie, mentalnie i motorycznie

  • skuteczny w grze

Proces uczenia się człowieka ma charakter nieliniowy. Dlatego warto podkreślać wyjątkowość, zmienność i w pewnym stopniu nieprzewidywalność zawodnika.

  • Wygrywanie wymaga talentu, powtarzanie zwycięstw wymaga charakteru.

  • Zawodnik kompletny to ten, który potrafi grać w atakowaniu i bronieniu.

  • Dążenie do zwycięstwa jest równie ważne co wznoszenie się na szczyt swoich możliwości.

  • Traktuj innych zawodników tak, jak chciałbyś sam być traktowany.

  • Graj dla zespołu, nie dla samego siebie.

  • Szanuj każdego członka zespołu, bądź zdyscyplinowany, uczciwy i pracowity.

  • Nigdy się nie poddawaj.

  • Musisz wierzyć w siebie nawet wtedy, gdy nikt inny w Ciebie nie wierzy.

  • Jeśli nie uwierzysz w to, że możesz wygrać, przegrasz, zanim zaczniesz grać.

  • Twoja wiara i nastawienie są kluczem do sukcesu.

Kontrola emocji

Młodzi zawodnicy doświadczają licznych napięć i sytuacji stresowych, z którymi dopiero uczą się sobie radzić. W związku z przeżywaniem silnych emocji mogą też doświadczać licznych objawów somatycznych, takich jak: bóle głowy, bóle brzucha, wysypki czy nudności. Dzieci mogą odczuwać rozdrażnienie, a ich reakcje mogą być nieadekwatnie do sytuacji, np. wybuch płaczu lub gniewu.

Kontrola emocji to umiejętność zarządzania własnymi emocjami. Opanowany zawodnik odczuwa stan, w którym jest jednocześnie zrelaksowany i skoncentrowany, a emocje są pod kontrolą. Potrafi zachować odpowiednią równowagę między stresem a zbytnim rozluźnieniem, tak aby skutecznie działać pod presją.

Wskazówki praktyczne dla dzieci:

  • rozpoznawaj zmiany, które zachodzą w Twoim ciele oraz nazywaj emocje, jakie temu towarzyszą, będzie Ci łatwiej sobie z nimi radzić.

  • emocje, których doświadczasz, o czymś Cię informują i pełnią swoją funkcję. Kontrola emocji nie polega na całkowitym wyeliminowaniu ich z naszego życia. Istotne jest, aby nauczyć się zauważać i akceptować emocje. Taka umiejętności ułatwi Ci skuteczne działanie pomimo doświadczanych emocji.

  • zarządzaj poziomem własnego pobudzenia poprzez wyciszanie oraz relaksowanie się

Koncentracja uwagi

Koncentracja uwagi to umiejętność skupienia się na określonym zadaniu pomimo pojawiających się trudności czynników rozpraszających (dystraktorów). Przejawia się ona odrzuceniem na czas treningu/meczu spraw niezwiązanych bezpośrednio z rywalizacją oraz skoncentrowaniu się na teraźniejszości (tu i teraz), a nie na przyszłości lub przeszłości.

Wskazówki praktyczne dla dzieci:

  • poznaj definicję koncentracji (jest powyżej),

  • koncentruj się na właściwych elementach. Podczas gry nie powinieneś zwracać uwagi na zachowanie rodziców, stan boiska, pogodę, pracę sędziego czy upływający czas. Są to elementy, na które nie masz wpływu (elementy niekontrolowalne), a myślenie o nich może zwiększyć odczuwaną presję czy narastającą frustrację. Elementy, które są pod kontrolą (elementy kontrolowalne), to m.in. myśli i zachowanie.

Pewność siebie

Budowanie pewności siebie jest procesem, który wymaga czasu i cierpliwości.

Pewny siebie zawodnik zna swoje mocne strony, wierzy w swoje umiejętności i w to, że może osiągnąć zamierzone cele. Pewność siebie przejawia się w nastawieniu i zachowaniu. Pewny siebie piłkarz będzie potrafił wziąć na siebie ciężar gry i kierować zespołem.

Wskazówki praktyczne dla trenera:

  • Zadaniem trenera jest podkreślanie i wzmacnianie postępów w rozwoju umiejętności nie tylko piłkarskich, ale również mentalnych, a także unikanie porównań między zawodnikami.

  • Zawodnik, który samodzielnie zrealizuje stawiane przed nim zadania, zwiększa poczucie własnej skuteczności oraz rozwija wewnętrzne umiejscowienie kontroli (przekonanie, że ma wpływ na to, co dzieje się w jego życiu).

  • W procesie budowania pewności siebie zawodników kluczowe jest stopniowe usamodzielnianie ich poprzez oddawanie odpowiedzialności za podejmowane decyzje

Ważne jest uświadomienie zawodnikom, że droga do sukcesu jest często kręta i pełna niespodziewanych przeszkód. Trener powinien wyjaśnić zawodnikom, że wszystkie „pułapki”, które na nich czekają, to naturalna kolej rzeczy, a „potykanie się” jest nieodzownym elementem drogi na sam szczyt.
Budowanie świadomości gracza pomaga w utrzymaniu motywacji.
 

Samodzielność nas motywuje!

Większość zawodników, efektywniej uczy się i dłużej zachowuje w pamięci wiedzę i umiejętności, do których dochodzi samodzielnie. Dzieci poprzez sport uczą się niezależności, podejmowania własnych decyzji, reagowania na popełnione błędy oraz wyciągania wniosków. Świadomy trener wspiera swoich podopiecznych, nagradza za wysiłek, a nie wynik, wzmacniając tym samym samodzielność najmłodszych.

Samodzielność młodych zawodników można kształtować poprzez:

  • stwarzanie dzieciom sytuacji wyboru,

  • docenianie kreatywnych rozwiązań,

  • rozmawianie o trudnych sytuacjach i możliwościach ich rozwiązania,

  • wyjaśnianie konsekwencji ich decyzji,

  • stopniowe rozwijanie umiejętności fizycznych i mentalnych,

  • uczenie samoobserwacji i budowanie świadomości,

  • budowanie świadomości celu,

  • wspólne poszukiwanie wyjaśnienia (np. przyczyn przegranych lub wygranych meczów).